Als we gaan kijken naar de geschiedenis van Bilbao is 15 juni 1300 mooi startpunt. Natuurlijk hebben zich in deze regio al eerder mensen gevestigd, maar op deze datum werd de stad namelijk gesticht. Dit werd gedaan door Diego López V de Haro, de toenmalige landheer van Biskaje. Over de herkomst van de naam Bilbao zijn twee aannemelijke versies in omloop. Bij de één wordt beweerd dat het een verbastering is van het Spaanse woord ‘bel vado’, dat vertaald kan worden als ‘goede oversteek’. Bij de andere versie wordt ervan uit gegaan dat de naam Bilbao van het Baskische ‘bi albo’ komt. Deze laatste betekenis kan vertaald worden als ‘twee oevers’.
De stichting van Bilbao
Aan het begin van de stichting van de stad stelde Bilbao nog niet zoveel voor. Toch groeide de stad naar een inwonersaantal van ongeveer 3000 mensen in het begin van de vijftiende eeuw. Met deze groei van mensen werden ook de belangen van deze inwoners en sommige families steeds groter, waardoor ook de eerste conflictsituaties ontstonden. Zo kwam er een periode van grote onrust binnen de muren van de stad. Ook kreeg de stad te maken met de eerste grote brand uit haar geschiedenis waarbij de Santiagokathedraal bijna geheel werd verwoest. De ligging aan de rivier en aan de kust zorgde ook regelmatig grote overstromingen. De eerste eeuwen van Bilbao waren hierdoor niet gemakkelijk, maar vanaf de zestiende eeuw werd de stad steeds belangrijker als haven. Veel internationale handelsroutes over zee deden Bilbao aan. Dit was vooral goed voor de export van wol naar steden in het noorden van Europa. De rol van de haven werd steeds belangrijker, zeker toen de Spanjaarden begonnen met hun kolonisatie werd Bilbao gezien als één van de belangrijkste havens van Europa. Enkele eeuwen behield Bilbao deze positie.
Negentiende eeuw
In de negentiende eeuw won de traditionalistische beweging in Spanje veel aan populariteit. Dit fenomeen stond bekend onder de naam ‘carlisme’. Dit kon ontstaan door een decreet van de toenmalige koning Ferdinand VII die alleen dochters had gekregen. Hierdoor konden in eerste instantie geen van zijn kinderen na hem de troon bestijgen. Door dit pragmatische discreet werd hier toch ruimte voor gecreëerd. Zijn broer Carlos was hier uiteraard niet tevreden mee en liet zich na de dood van Ferdinand alsnog uitroepen tot koning van Spanje. Hieruit groeide de Carlisten en hun carlisme. Meerdere oorlogen werden rond deze ideologie gevochten; ook iets waar Bilbao hinder van ondervond. Echter hebben de inwoners de aanvallen van de Carlisten weten te doorstaan. Wel werd in de negentiende eeuw het gebrek aan ruimte een steeds groter wordend probleem. Nog altijd bestond Bilbao uit de zeven oorspronkelijke straten en een plein dat we tegenwoordig kennen onder de naam Plaza Nueva. De bevolking bleef groeien en door transport en oorlogen slaagden de stad er lange tijd niet in om prioriteit te leggen op stadsuitbreidingen. Pas rond het jaar 1900 begon men aan de eerste stadsuitbreidingen.