BILBAO TIP 7:
GESCHIEDENIS
Als we gaan kijken naar de geschiedenis van Bilbao is 15
juni 1300 mooi startpunt. Natuurlijk hebben zich in deze regio al
eerder mensen gevestigd, maar op deze datum werd de stad namelijk
gesticht. Dit werd gedaan door Diego López V de Haro, de toenmalige
landheer van Biskaje. Over de herkomst van de naam Bilbao zijn twee
aannemelijke versies in omloop. Bij de één wordt beweerd dat het een
verbastering is van het Spaanse woord ‘bel vado’, dat vertaald kan
worden als ‘goede oversteek’. Bij de andere versie wordt ervan uit
gegaan dat de naam Bilbao van het Baskische ‘bi albo’ komt. Deze
laatste betekenis kan vertaald worden als ‘twee oevers’.
Aan het begin van de Stichting van de stad stelde Bilbao nog niet
zoveel voor. Toch groeide de stad naar een inwonersaantal van ongeveer
3000 mensen in het begin van de vijftiende eeuw. Met deze groei van
mensen werden ook de belangen van deze inwoners en sommige families
steeds groter, waardoor ook de eerste conflictsituaties ontstonden. Zo
kwam er een periode van grote onrust binnen de muren van de stad. Ook
kreeg de stad te maken met de eerste grote brand uit haar geschiedenis
waarbij de Santiagokathedraal bijna geheel werd verwoest. De ligging
aan de rivier en aan de kust zorgde ook regelmatig grote
overstromingen. De eerste eeuwen van Bilbao waren hierdoor niet
gemakkelijk, maar vanaf de zestiende eeuw werd de stad steeds
belangrijker als haven. Veel internationale handelsroutes over zee
deden Bilbao aan. Dit was vooral goed voor de export van wol naar
steden in het noorden van Europa. De rol van de haven werd steeds
belangrijker, zeker toen de Spanjaarden begonnen met hun kolonisatie
werd Bilbao gezien als één van de belangrijkste havens van Europa.
Enkele eeuwen behield Bilbao deze positie.
In de negentiende eeuw won de traditionalistische beweging in Spanje
veel aan populariteit. Dit fenomeen stond bekend onder de naam ‘carlisme’.
Dit kon ontstaan door een decreet van de toenmalige koning Ferdinand
VII die alleen dochters had gekregen. Hierdoor konden in eerste
instantie geen van zijn kinderen na hem de troon bestijgen. Door dit
pragmatische discreet werd hier toch ruimte voor gecreëerd. Zijn broer
Carlos was hier uiteraard niet tevreden mee en liet zich na de dood
van Ferdinand alsnog uitroepen tot koning van Spanje. Hieruit groeide
de Carlisten en hun carlisme. Meerdere oorlogen werden rond deze
ideologie gevochten; ook iets waar Bilbao hinder van ondervond. Echter
hebben de inwoners de aanvallen van de Carlisten weten te doorstaan.
Wel werd in de negentiende eeuw het gebrek aan ruimte een steeds
groter wordend probleem. Nog altijd bestond Bilbao uit de zeven
oorspronkelijke straten en een plein dat we tegenwoordig kennen onder
de naam Plaza Nueva. De bevolking bleef groeien en door transport en
oorlogen slaagden de stad er lange tijd niet in om prioriteit te
leggen op stadsuitbreidingen. Pas rond het jaar 1900 begon men aan de
eerste stadsuitbreidingen.

In de twintigste eeuw kreeg de stad, naast meer ruimte door de nieuwe
uitbreidingen, ook een nieuwe politieke rol toen in 1936 de Spaanse
burgeroorlog uitbrak en Bilbao hoofdstad werd van de Baskische
regering. Zeker de Basken verzetten zich fel tegen dictator Franco en
het daarbij opkomende nationalisme. Dit verzet was zo groot dat Franco
zelfs opdracht gaf om Bilbao te bombarderen. Deze aanval gebeurde in
samenwerking met legers van Adolf Hitler en Benito Mussolini.
Uiteindelijk kwam de Baskische provincie Álava toch in handen van de
fascisten. Om het oprukkende fascisme een halt toe te roepen in de
stad werd er een grote verdedigingsmuur rond Bilbao gebouwd. Echter
kregen de fascisten de plannen van deze muren in handen van de
originele ontwerper. Zo is ook uiteindelijk Bilbao veroverd door de
legers van generaal Franco. Het verzet van de Basken bleef echter zeer
groot en ondergronds bleven zij zich organiseren. De Spanjaarden waren
echter met een grotere meerderheid en wisten het verzet te
onderdrukken. Lange tijd werd de gehele Baskische cultuur slachtoffer
van het schrikbewind van generaal Franco. Een effect hiervan is dat
ETA ook is ontstaan, de organisatie die vocht voor een onafhankelijk
Baskenland. In de tweede helft van de twintigste eeuw werd het
stilletjes aan weer wat beter voor Bilbao. In de jaren 60 breidde de
stad zich opnieuw uit. De rivier Nervion bleef echter een element dat
onberekenbaar was op zijn tijd; zo ook in 1983 toen Bilbao werd
geteisterd door grote overstromingen waar de stad veel hinder van had.
Dit heeft voorval heeft het stadsbestuur ertoe doen besluiten om de
rivier gedeeltelijk om te leggen waardoor er ineens al aan het centrum
veel ruimte extra beschikbaar was. Het is één van de redenen waarom
het Guggenheim Museum zo dicht bij het
centrum van Bilbao te vinden is. De komst van dit museum en enkele
andere stadsvernieuwingen hebben ervoor gezorgd dat Bilbao een goede
start maakte in de eenentwintigste eeuw. Tegenwoordig is de stad en
economisch bruisende regio en trekt het veel toeristen.
Lange tijd was Bilbao een kleine havenstad bestaande uit zeven straten
en een plein. In nog geen 200 jaar tijd is het gehele aanzicht van
deze stad verandert. Natuurlijk is nog altijd de historische
binnenstad zeer de moeite waard en het kloppend hart van de stad. Toch
is Bilbao tegenwoordig ook een zeer moderne stad met waanzinnige
hedendaagse architectuur, zoals het Guggenheim Museum en het Azkuna
Zentroa. Ga zelf naar Bilbao toe en ervaar hoe al deze periodes uit de
roerige geschiedenis van deze stad nog heel aanwezig zijn.
|